Home

�

Pomimo, �e opublikowane w 1859 roku dzie�o Darwina O pochodzeniu gatunk�w nie traktowa�o o ewolucji cz�owieka, burza dotycz�ca kwestii naszego ?pochodzenia od ma�py? rozp�ta�a si� na d�ugo zanim Darwin wyrazi� na ten temat w�asny pogl�d w pracy O pochodzeniu cz�owieka i doborze p�ciowym w 1871 roku. (...)

�

Niemniej w�a�nie w Afryce, w 1924 roku, m�ody antropolog po�udniowoafryka�ski, Raymond Dart, odkry� czaszk� m�odego osobnika, ochrzczonego p�niej Dzieckiem z Taung, pochodz�cego najwyra�niej z prehistorycznego gatunku naczelnych. Nazwa� swoje znalezisko Australopithecus africanus ? ma�p� po�udniowoafryka�sk�. Jako �e odkry� je na skraju Kalahari, w towarzystwie szcz�tk�w zwierz�cych nosz�cych �lady gwa�townej �mierci, przedstawi� nast�puj�cy scenariusz ewolucyjny: przodkowie cz�owieka odr�niali si� od przodk�w innych ma�p wy�szym poziomem agresji i sk�onno�ci� do walki. Zamiast jak inne naczelne wie�� agodne wegetaria�skie �ycie w�r�d drzew, zeszli z nich na gor�ce r�wniny afryka�skie, aby polowa� na zwierz�ta i je�� je. Scenariusz ten zyska� nazw� ?Killer Ape? ? ma�pa-zab�jca, a nast�pnie ?hunting hypothesis? (?hipoteza �owcy?, Ardrey) i ?Man the Hunter? (?cz�owiek-my�liwy?, Washburn). (...)

�

Hipoteza �owcy, zw�aszcza w popularnym uj�ciu, mia�a wyja�nia� wszystkie cechy specyficznie ludzkie. Dwuno�no�� mia�a by� skutkiem rozgl�dania si� po sawannie, wytwarzanie narz�dzi ? konieczno�ci sporz�dzania broni my�liwskiej, mowa wykszta�ci�a si� jako spos�b u�atwienia komunikacji mi�dzy �owcami. Utrata sier�ci wynik�a z konieczno�ci ch�odzenia w czasie po�cigu za zwierzyn�. R�wnie� ludzka rodzina ? w szczeg�lno�ci monogamia ? mia�a by� przystosowaniem do trybu �ycia �owc�w. �owiecki scenariusz zak�ada� p�ciowy podzia� pracy przy pozyskiwaniu �ywno�ci: samce-pram�czy�ni polowali na sawannie, samice-prakobiety zbiera�y owoce i korzonki.

Nietrudno zauwa�y�, �e scenariusz ten ukazuje poluj�ce grupy m�skie jako awangard� ewolucji, kt�rej trybowi �ycia zawdzi�czamy inteligencj�, narz�dzia i mow�. Jedynym ? w takim scenariuszu ? wk�adem prakobiet do ewolucji cz�owieka jest wykszta�cenie fizycznej atrakcyjno�ci, umo�liwiaj�cej jakoby sk�onienie �owcy do podzielenia si� zdobycz�, czyli uczestnictwo wy��cznie w doborze p�ciowym.

Bodaj pierwsz� autork�, kt�ra zareagowa�a publicznie na seksizm hipotezy �owcy by�a walijska pisarka i scenarzystka, Elaine Morgan. W 1972 roku ? 200 lat po publikacji Pochodzenia cz�owieka ? ukaza�a si� jej ksi��ka Pochodzenie kobiety5, bardzo �wiadomie nawi�zuj�ca tytu�em do pracy Darwina. Zwr�ci�a w niej uwag� na przedziwny androcentryzm ewolucyjnych scenariuszy zak�adaj�cych nie tylko p�ciowy podzia� pracy w ramach praludzkich spo�ecze�stw: na pram�czyzn-�owc�w i prakobiety-zbieraczki, ale r�wnie� na przypisanie genezy wszelkich zmian odr�niaj�cych ludzi od innych cz�ekokszta�tnych wy��cznie zaj�ciom �owieckim. Tymczasem nie tylko p�ciowy podzia� pracy nie by� (i nie jest) dowiedziony6, ale opieranie na nim ca�ej antropogenezy obarczone jest b��dami logicznymi. Co wi�cej, sam scenariusz �owiecki wydaje si� niezmiernie w�tpliwy. (...)

�

Ca�y artyku� do przeczytania na stronie Praktyki Teoretycznej.